MATERI BAB 4 KABUDAYAN JAWI KELAS IX

MATERI BAB 4 KABUDAYAN JAWI KELAS IX 

Lumakune adat tatacara ing bebrayan siji lan sijine durung mesthi padha, kepara beda. Bab iki ora uwal saka tetembungan desa mawa cara, negara mawa tata. Sanadyan mengkono tetep kaudi amrih antarane tatacara siji lan sijne bisa urip sesandhingan kanthi laras kepenak.

Tatacara adat jawa ana gegayutane karo kaananing manungsa wiwit lair nganti tumekaning pati, dene kanggo mamrih lestarining urip banjur ana urip jejodhohan. Keplase tatacara adat jawa iku ana gegayutane karo metu, manten lan urip. 

Metu tegese nalika manungsa kalairake ing alam donya iki,

Manten nalika jalu wanita dhaup palakrama,

Mati tegese nalika manungsa wus tumekane pesthi pancal donya.

Tatacara kelairan, tuladhane:

1. mitoni

2. bayen

3. sepasaran, lan

4. selapanan bayi

Tatacara manten, tuladhane:

1. madik

2. utusan

3. salaran

4. notoni

5. nglamar

6. singsedan

7. liru kalpika (tukar cincin)

8. panggih

9. ngundhuh mantu

Tatacara Kesripahan, tuladhane:

1. mbudhalake layon

2. nelung dina

3. mitung dina

4. matang puluh dina

5. nyatus

6. taun kepisan

7. taun kapindho

8. nyewu

Ing piwulang iki kang didadekake bebakalaning sinau tatacara adat jawa yaiku manten.

Siraman

Kanggo tulisan luwih gamblang prakawis iki mangga pirsani: Siraman

Acara siraman iku sejatiné upacara perlambang kanggo ngresikake jiwa calon pengantèn. Upacara iki diselenggarakaké sedina sadurungé ijab kabul lan dilakokaké ing omahé calon pengantèn putri lan kakung, padatan ing bageyan omah sing rada amba kaya ing mburi omah utawa ing taman ngarep omah. Sing nyiram sepisan padatan wong tua calon mantèn banjur sedulur liyané uga kalebu pemaes.

Midodaren

Kanggo tulisan luwih gamblang prakawis iki mangga pirsani: Midodaren

Tembung midodaren iku asale saka basa Jawa yaiku widodari utawa bidadari neng basa Indonesia. Acara iki duwe kekarepan yen mbengi sakdurunge acara mantenan iku, kabeh para widadari mudhun saka suwarga kanggo aweh pengestu uga kanggo pralambang yen sesuk neng acara utama, penganten putrine bakal ayu kaya widodari.

Neng acara iki penganten putri ora metu saka kamar wiwit jam 6 sore nganti tengah wengi lan dikancani dening sedulur-sedulur putrine sing ngancani sinambi aweh nasihat.

Rerangken acara neng wengi midodaren iki séjé-séjé ing saben dhaérah, kadhang ana sing dibarengaké karo acara peningsetan lan srah-srahan.

Srah-srahan

Srah-srahan iku uga diwastani "asok tukon" yaiku calon pengantèn kakung mènèhaké uba rampe lan ragat sing bakal kanggo ngleksanakaké pahargyan penganténan. Tuladhané uba rampé, kayata: beras, sayuran, pitik, jajan pasar lan liya-liyane. Saliyané iku sing paling penting ana ing pepasrahan yaiku dhuwit sing tumprapé kanggo ngragati upacara pahargyan ing omahé pengantèn putri.

Ijab kabul

Ijab kabul yaiku acara nalika pengantèn kakung ngucapaké janji bebojoan karo pengantèn putri lan diseksèni wong akèh supaya bisa sah nikahé.

Upacara panggih

Sarampunge acara ijab kabul (akad nikah)dianakake acara Panggih. Ing acara iki kembang mayang digawa metu saka omah lan didelehake neng prapatan cedhak omah. Tujuané yaiku kanggo ngusir roh jahat. Sawise iku pengantèn putri ketemu (panggih) karo pengantèn kakung kanggo nerusaké upacara: balang suruh, Wiji dadi, Pupuk, Sinduran, Timbang, Kacar-kucur, Dhahar klimah, Mertui, lan Sungkeman.

Upacara balangan suruh

Upacara balang suruh minangka pralambang sih katresnan lan kasetyan ing antarané pengantèn kakung lan putri.

Upacara wiji dadi

Penganten kakung ngidak endhog pitik nganti pecah, banjur pengantèn putri misuhi/ngresiki sikil/ampeyané pengantèn kakung nganggo banyu kembang. Upacara iki minangka prelambang sawijining kepala kaluwarga sing tanggung jawab marang kaluwargane.

Pupuk

Ibu pengantèn putri ngusap-usap sirah/mustaka mantu kakung minangka tandha ikhlas nampa manten kakung mau dadi bageyan kulawargane.

Sinduran

Lumampah alon-alon kanthi nyampirake kain sindur, minangka tandha pinangantèn sak kloron wis tinampa dadi kulawarga.

Timbang

Pinangantèn sak kloron lungguh ing pangkonané bapaké pengantèn putri, minangka perlambang katresnané wong tuwa marang anak padha karo mantu.

Dhékorasi

Dhékorasi dipasang wonten ing dhaleme sing duwe gawe, wernané wonten kathah.

Dhahar Klimah

Pengantèn kekalih dhahar dulang-dulangan minangka pralambang pinangantèn kekalih arep urip susah lan seneng kanthi bebarengan.

Mertui

Wong tuwane pengantèn putri methuk wong tuwané pengantèn kakung ing ngarep omah lan bebarengan tindak menyang acara resepsi.

Sungkeman

Pinangantèn sak kloron sungkem nyuwun pangèstu marang wong tuwa kekalih.

Kendurèn / resèpsi

Kendurèn utawa kenduri iku dadi puncak acara pengantènan, uga kadang diarani resèpsi utawa walimahan. Sejatiné kagiyatan iki nduwé makna upacara slametan, slamet merga inti acarane yaiku ijab kabul wis rampung diselenggarakaké. Ing acara iki, pasangan pengantèn nrima mangayubagya saka sedulur, kanca uga kabeh sing teka ing acara iki.

Dhékorasi

Dhékorasi dipasang ing dhalemipun ingkang gadhah dhamel, wernané wonten kathah.

Masang Tarub

Masang tarub gumantung wonten dhalemipun ingkang gadhah dalem punika.

Pemaes

Upacara paesing calon pengantèn putri ing wanci sabibaripun upacara siraman, kajibahan ditindhakke juru paes utawi dhukun pengantèn.

Uga pirsani

Ningali calon pengantèn putri ing griya tiyang sepuhipun.

Tugas Siswa Lan Siswi Kelas IXA lan IXB

Dina Kemis, 30-09-2021

1. Wacanen Materi ing dhuwur!

2. Cathet ing buku cathethan Basa Jawa!